Seramik kalıba döküm yöntemi hassas döküm yönteminden türetilmiş
olup, farklı modellerin tekrar kullanılabilmesi ve yöntemin
standart dökümhane imkanlarıyla uygulanabilmesi avantajlarıdır.
Seramik kalıba dökümde hassas dökümde olduğu gibi boyut
sınırlaması yoktur ve özellikle yüksek sıcaklıkta eriyen
metallerden karmaşık biçimli, yüzey kalitesi yüksek, boyutları
hassas ve kusursuz döküm parçalarının üretilmesi mümkündür. Bu
nedenle seramik kalıba döküm, boyut bakımından mum modellerin
kullanılmasının mümkün olmadığı veya üretilecek parça adedi
bakımından mum modelin üretiminde kullanılan metal kalıba yatırım
yapmanın maliyet ve zaman bakımından uygun olmadığı durumlarda
tercih edilir.
Seramik Kalıp Yapımı
Gerekli Malzemeler:
·
Model
·
Model
kili
·
Plaster
·
Turuncu gomalak(hayvansal reçine)
·
“Parting agent”
·
Talk
pudrası
·
Alkol
Prosedür:
Kil,ahşap veya plasterden yapılmış model 2-3 kat hayvansal reçine
ile kaplanmalıdır.
Adım 1:İlk
önce model olarak kullanılacak parça üzerinde çalışılmalı ve
ayırım çizgileri(parting line) yerleştirilmeli.
Adım 2:Parça
çalışma alanının üzerine yarleştirlir böylece ayırım çizgileri
çalışma yüzeyine paralel konumlanır.
Adım 3:Sulu
model kilinin üzerine parça konur.Kil iyice yayıldığında, yumuşak
bir fırça ile reçinenin iki katmanı parçanın üzerine
uygulanır.15-20 dakika sonra da talk pudrası hafifçe uygulanır.
Adım 4:Yumuşak
bir fırça ile parting agent bütün yüzeye sürülür.Fıça kurulanır ve
bütün artık “parting agent”lar temizlenir böylece parçada çok
parlak ve düzgün bir yüzey oluşur.
Adım 5:Döküm
kalasları hazırlanır, her biri parting agent ile temizlenir ve
yüzey ve köşelerin önüne konur.Tahta bir aletle ayırım
çizgilerinin kesiştiği yerler(köşeler) kesinleştirilir.
Adım 6:DÖKÜME
HAZIR.Bu şekillerdeki ölçülere sahip bir parça için aşağıdaki
oranlar kullanılır:
1
galon plastik kavanoz, 1.5 lbs gelir.
Adım 7:Plasterin
iyice ıslanması için 3-5 dakika beklenir, daha sonra mikser
yardımıyla 90 saniye çırpılır.Kalasların içine dökülür.
Adım 8:20
dakika sonra döküm kalasları alınır, plasterin üstü kazınır ve
köşeleri hafifçe eğilir.Plaster kalıp iki ucundan tutulur ve kili
uzaklaştırmak için döndürülür.Model ters çevrilir bu işlem model
ve plasterin diğer yarısına da uygulanır.
Adım 9:Eğer
reçine plasterin yarısına nufuz ederse alkol ile temizlenir.Bütün
kil parçaları kalıp yüzeyinden temizlenir.Şimdi kalıp boşluğu
açılabilir.
Adım 10:Kalaslar
tekrar hazıralanır, talk pudrası dökülür ve Adım 4’te olduğu gibi
parting agent ile temizleme işlemi yapılır.Adım 6 ve 7 kalıp diğer
yarısının yapımp için tekrarlanır.Döküle plaster 30 dakika kadar
bekletilir, kalaslar alınır,yüzey kazınıp köşeler eğilir.
Adım 11:Şimdi
kalıp açılmaya hazırdır.Kalıbın ilk yarısına akabilecek olan
plasterler kazınır.Bir tornavida ayırım çizgisinden sokulur ve
çekiçle hafifçe vurulur.Kalıp ayrılmaya başalyınca, kalıp ters
çevrilir ve işlem tekrarlanır.Kalıp yeteince gevşediğinde iki
yarısından tutulur ve yavaşça ayrılır.
Adım 12:Model
genellikle kalıbın ilk yarısında kalır.Bu noktada ayırım
çizgilerinizin ne kadar yanlışsız olduğu, modelinizin hangi
malzemeden yapıldığı, ve malzemenin sertliği modelin ne kadar
kolaylıkla plaster yarısından çıkarılacağını tayin eder.
Adım 13:Eğer
model kumdansa, model kolaylıka tornavida yardımıyla
çıkarılabilir.Eğer model metal, seramik veya camdan yapılmışsa
bu
kez hava basıncı veya bütün modele tahta çekiçle hafifçe vurmak
gibi diğer yöntemlere başvurulabilir.Bazı durumlarda model
çıkarılırken zarar görebilir ama burada önemli olan kalıptır çünkü
iyi, kullanışlı bir kalıp 50 ila 150 kadar parça imalinde
kullanılabilir.
Adım 14:Kalıbın
her iki yarısının bütün köşeleri eğilir; çünkü bu, eğilen köşeyi
çentiklerden korur.
Adım 15:Her
iki kalıp yarısı da kontrol edilir.Kalıp hava koşullarına da bağlı
olarak yaklaşık 4-5 gün kurumaya bırakılır.ARTIK KALIP
HAZIR.
Döküm İşlemi
Seramik kalıba dökümde kalıcı kalıplar kullanılır. Hassas dökümde
olduğu gibi seramik kalıba dökümde de kalıplar harcanabilirdir.
Yapılışı:
1.
Seramik bulamaç kalıba dökülür.
2.
Daha sonra yukarıda anlatılan adımlardan sonra kalıp sonra
çıkarılır.
3.
Uçucu maddeler(volatiles) üfleç yardımıyla uzaklaştırılır.
4.
Daha sonra 1000 ° C sıcaklıkta bir ocakta fırınlanır.
5.
Kalıp şimdi yüksek sıcaklığa dayanıklı hale gelmiştir
Bu
işlem çok pahalıdır fakat, parçanın çok ince detaylarına kadar,
düzgün yüzeyli ve çok yüksek boyutsal kararlılıkta üretimini
sağlar.
Minimum parça kalınlığı:
0.050 inch (1.27 mm)
Tipik
Üretilen Malzemeler:
·
Çelik
·
Paslanmaz Çelikler
·
Bronz
Tipik
Üretilen Parçalar
·
Karmaşık kesme takımları
·
Kıymetli parçalar |